Υπάρχουν ρεαλιστικές εναλλακτικές λύσεις - Gene Sharp

Η στρατηγική σκέψη είναι γνωστή για την χρησιμότητά της στις στρατιωτικές συγκρούσεις. Εκτός από τις στρατιωτικές συγκρούσεις, τα τελευταία χρόνια εμφανίζεται και στον τομέα της οικονομίας και της πολιτικής, για τις μεσο-μακροπρόθεσμες πολιτικές που θα πρέπει να ακολουθήσει μια εταιρεία για να καταστεί κερδοφόρα ή να κερδίσει μεγαλύτερο μέρος της αγοράς. Την στρατηγική την έχουν αναλύσει μεγάλοι στρατηγοί όπως ο Θεμιστοκλής, ο Sun Tzu, ο Κλαούσεβιτς και άλλοι. 

Στις στρατιωτικές, πολιτικές, οικονομικές συγκρούσεις και στον ανταρτοπόλεμο η επιλογή της σωστής στρατηγικής είναι βασικό στοιχείο για να έχει αποτέλεσμα μια προσπάθεια.

Όπως στον στρατιωτικό, οικονομικό και πολιτικό αγώνα απαιτείται σοφή στρατηγική και πλάνο για την εκτέλεση μιας πράξης, έτσι και οι μη βίαιες μεθόδους στρατιωτικών πληγμάτων, για να είναι αποδοτικές, απαιτούν ένα καλά σχεδιασμένο στρατηγικό πλάνο.

Η σημασία της στρατηγικής

Άμα κάποιος θελήσει να επιτύχει κάτι, η πιθανότητα να πετύχει τον σκοπό του είναι μεγαλύτερη εάν συγκεντρώσει τις δυνάμεις του σε κάποιον συγκεκριμένο πόρο με στόχο να πετύχει το μέγιστο αποτέλεσμα. Το στρατηγικό του πλάνο πρέπει να έχει όραμα και συνέχεια, που ξεκινάει από το σήμερα και καταλήγει στο μέλλον. Στο στρατηγικό πλάνο ανήκει και η χαρτογράφηση της πορείας των πράξεων που είναι ποιο πιθανόν να φέρουν αποτέλεσμα και να οδηγήσουν από το παρόν σε μια επιθυμητή κατάσταση στο μέλλον.

Για παράδειγμα, εάν κάποιος θέλει να ταξιδέψει από ένα μέρος σε άλλο, πρέπει να οργανώσει το πώς θα το κάνει. Θα περπατήσει? Θα πάρει τρένο, θα πάει με το αυτοκίνητο, θα πετάξει? Ακόμα και έτσι το πλάνο δεν έχει ολοκληρωθεί. Έχει τα χρήματα που χρειάζεται να διαθέσει για την μετακίνηση και για τα άλλα έξοδα?  Έχει τα απαραίτητα ταξιδιωτικά έγραφα, ή VISA, ή ότι άλλο χρειαστεί και εάν όχι πως θα τα αποκτήσει? Εάν το ταξίδι είναι μακρινό έχει βρεί ή θα μπορεί να βρεί μέρος για να ξεκουραστεί ή να φάει? Υπάρχουν πράγματα που θα μπορεί να προβλέψει να καλύψει από πριν, όπως λόγου χάριν τι θα μπορεί να συμβεί σε περίπτωση απώλειας μιας βαλίτσας?

Ο τρόπος που σκέφτεται και σχεδιάζει το άτομο τους σκοπούς της καθημερινότητας του, είναι έργο και πρέπει να το αναλάβουν οι πολιτικοί και κοινωνικοί ηγέτες. Δυστυχώς πάντως, πολύ λίγες  φορές οι στρατηγικοί σχεδιαστές κοινωνικών κινήσεων και κινημάτων, δίνουν την δέουσα προσοχή σε τέτοιου είδους θέματα.

Μερικοί άνθρωποι πιστεύουν ότι εάν προσπαθήσουν πολύ, είναι σταθεροί και με μεγάλη διάρκεια κάτι θα μπορέσουν να καταφέρουν. Άλλοι πιστεύουν ότι εάν μείνουν πιστοί στις ιδέες και στις αρχές τους, παρά την όποια αντιξοότητα, θα καταφέρουν να πετύχουν ότι μπορούν στο σκοπό τους να επηρεάσουν και άλλους. Ο ισχυρισμός ότι εάν μείνει κάποιος πιστός στις ιδέες του είναι θαυμαστός, αλλά είναι χοντροειδός ανεπαρκής στο να πετύχει κάποιος να αλλάξει την υπάρχουσα κατάσταση και να φέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα.

Οπωσδήποτε το να καταφέρεις να φέρεις μια αλλαγή στην κοινωνία, ή να εμποδίσεις κάποια αντίστοιχη αλλαγή, ή ακόμα να αφαιρέσεις μια  ξένη κοινωνική επιρροή, ή  το να οργανώσεις την κοινωνία για να αμυνθεί απέναντι σε μια κοινωνική εισβολή είναι πολύ ποιο πολύπλοκο θέμα από το να οργανώσεις ένα ταξίδι.  Αυτήν την στιγμή πολλοί λίγοι άνθρωποι που ψάχνουν τέτοιους σκοπούς, είναι πλήρως συνειδητοποιημένοι για την τεράστια σημασία της προετοιμασίας ενός τέτοιου σχεδίου πριν αρχίσουν να δραστηριοποιούνται.

Πολύ σπάνια στις πολιτικές και κοινωνικές κινήσεις τα άτομα ή οι ομάδες που εμπλέκονται αναγνωρίζουν την αξία του μακροπρόθεσμου πλάνου στον τρόπο δράσης τους, αλλά αντίθετα οργανώνουν τον τρόπο δράσης τους σε βραχυπρόθεσμες ενέργειες. Δεν προσπαθούν να διατυπώσουν ένα ευρύτερο πλάνο ή μια μακροπρόθεσμη στρατηγική δράσεως. Μπορεί να μην το θεωρούν απαραίτητο. Μπορεί να τους είναι αδύνατο την συγκεκριμένη στιγμή να αναλύσουν όλες τις παραμέτρους. Ή δεν θέλουν να διασπάσουν την προσοχή τους από τους κύριους σκοπούς με το να ασχολούνται συνεχώς με μικρά θέματα, να εκτίθενται και να αντιδρούν συνεχόμενα πυρετωδώς σε αντίπαλες βραχυπρόθεσμες πρωτοβουλίες. Μπορεί ακόμα να μην μπορούν να διαθέσουν χρόνο και ενέργεια στο να καταστρώσουν ένα  πλάνο, ή να εντοπίσουν διάφορες εναλλακτικές στρατηγικές οι οποίες θα μπορέσουν να τους οδηγήσουν στην εκπλήρωση των στόχων τους.

Μερικές φορές πρέπει να επισημανθεί, οι άνθρωποι δεν μπαίνουν στην διαδικασία κατάστρωσης ενός πλάνου, γιατί βαθιά μέσα τους πιστεύουν ότι δεν μπορούν να πετύχουν τον στόχο που έχουν θέσει. Βλέπουν τον εαυτό τους αδύναμο και αβοήθητο θύμα από υπερφυσικές δυνάμεις, και πιστεύουν ότι το καλύτερο που μπορούν να κάνουν είναι να διεκδικήσουν και να μαρτυρήσουν, ή ακόμα και να πεθάνουν με την πεποίθηση ότι έχουν δίκαιο. Συνεπώς δεν προσπαθούν να καταστρώσουν ένα στρατηγικό πλάνο για να επιτύχουν τον σκοπό τους.

Αποτέλεσμα αυτής της έλλειψης στρατηγικού πλάνου είναι ότι οι πιθανότητες να πετύχουν τον σκοπό τους μειώνονται δραστικά, και στην πάροδο του χρόνου εξαφανίζονται. Η δύναμη του ενός διαχέεται. Η δράση του ενός δεν είναι αποδοτική. Οι θυσίες είναι άχρηστες και η προσπάθεια ενός δεν μπορεί να γίνει ευρέως κατανοητή. Η αποτυχία στο στρατηγικό πλάνο εμφανίζεται σαν αποτυχία να πετύχει ένας τον σκοπό του.

Άνευ σωστής φόρμουλας και προσεκτικά σχεδιασμένου στρατηγικού πλάνου δράσης  :

·         Η ενέργεια του ενός μπορεί να αποδώσει ελάχιστα και να καταστεί μη αποδοτική ή ζημιογόνα.

·         Οι ευκαιρίες για αναβάθμιση του αγώνα θα περάσουν αναξιοποίητες

·         Οι αντίπαλες κινήσεις θα καθορίσουν την πορεία των γεγονότων

·         Οι αδυναμίες της μιας μεριάς θα αυξάνονται και θα έχουν επιβλαβή αντίκτυπο στην προσπάθεια να πετύχει ο σκοπός

·         Οι προσπάθειες για να φτάσει κάποιος τον σκοπό του έχουν πολύ λίγες πιθανότητες επιτυχίας.  

Εν κατακλείδι η φόρμουλα και η υιοθέτηση ευρηματικού στρατηγικού πλάνου αυξάνουν τις πιθανότητες της επιτυχίας. Η στοχευμένες δράσεις σύμφωνα με το στρατηγικό πλάνο δίνουν την δυνατότητα στα άτομα να συγκεντρώσουν τις δυνάμεις τους και τις δράσεις τους σε συγκεκριμένη κατεύθυνση κάθε φορά που στόχο θα έχει την εκπλήρωση του σκοπού. Μπορούν να συγκεντρωθούν στην υπηρεσία του κυρίως σκοπού και να επιδεινώσουν τις αδυναμίες του αντιπάλου. Οι απώλειες και γενικότερα το κόστος μπορεί να μειωθεί και οι θυσίες να μπορούν να παρουσιαστούν πολύ ποιο αποδοτικά. Οι πιθανότητες να έχει αποτέλεσμα και επιτυχία η μη βίαιη κινητοποίηση αυξάνονται.

Η φόρμουλα της σοφής στρατηγικής

Η επιλογή της φόρμουλας της σωστής στρατηγικής απαιτεί :

·         Την ακριβή αίσθηση του όλου εγχειρήματος στο οποίο  θα διεξαχθεί η πάλη.

·         Την αναγνώριση της φύσης και της διαφοράς μεταξύ αυτού που η κοινωνία βρίσκεται και αυτού που επιθυμούμε να την φέρουμε.

·         Την εκτίμηση των εμποδίων στην επιτυχία του σκοπού και τους παράγοντες που μπορούν να διευκολύνουν το εγχείρημα.

·         Την εκτίμηση των δυνατών σημείων και των αδυνάτων του κάθε ενός γκρούπ αντιπάλων, καθώς και των τρίτων παρατάξεων που μπορεί να βοηθήσουν ή να εμποδίσουν την εκστρατεία.

·         Αξιολόγηση της πλεονεκτημάτων και των περιορισμών των διαφορετικών υποθετικών πορειών που μπορούν να ακολουθηθούν.

·         Επιλογή της ποιο βιώσιμης πορείας από τις παραπάνω επιλογές και εξακρίβωση ποια μικρότερα τακτικά βήματα πρέπει να ακολουθηθούν καθώς επίσης και τις μεθόδους δράσης που πρέπει να χρησιμοποιηθούν για την επιδίωξη του κυρίως σκοπού. (Ποια ακριβώς εντοπισμένα βήματα ή μικρότερης διάρκειας δράσεις πρέπει να γίνουν με σκοπό την εκτέλεση του όλου πλάνου). 


http://www.aeinstein.org/wp-content/uploads/2013/09/TARA.pdf